به گزارش خبرگزاری ایچنا۱؛ همچنین خراسان شمالی (۱۲.۵)، آذربایجان شرقی (۱۱.۸)، اردبیل (۱۱.۶) و خراسان رضوی (۱۱.۵) هم‌اکنون عنوان رکورددار کودک همسری در کشور را یدک می‌کشند. از سوی دیگر آمارهای اعلام شده توسط ثبت احوال نشان می‌دهد در این دوره، ۲۳۴ هزار ازدواج رسمی زیر ۱۵ سال هم ثبت شده است که در آنها هزار و ۱۹۴ دختر زیر ۱۰ سال سن داشته‌اند.
با توجه به اهمیت و فراگیر بودن موضوع به بررسی آسیب‌های ناشی از کودک همسری پرداخته‌ایم. در این زمینه فرشید یزدانی فعال حقوق کودک درباره آسیب‌ها و معضلات ناشی از ازدواج زودهنگام و در سنین پایین به« ایران» می‌گوید:کودک همسری دو آسیب کلی به همراه دارد. نخست آسیب فردی است که به دنبال ازدواج کودکان بروز می‌کند و دیگری آسیبی است که در زندگی جمعی وارد می‌شود. مدیر عامل انجمن حمایت از حقوق کودکان می‌افزاید: کودکی که قدرت تحلیل محدودی دارد، قدرت تصمیم‌گیری محدودتری هم خواهد داشت. در واقع دوران کودکی زمان آموزش و توانمندی است و افراد جامعه در این دوران وارد فرایند جامعه پذیری خواهند شد. اما ازدواج در دوران کودکی نه تنها امکان کسب آموزش مناسب را از کودک سلب می‌کند بلکه باعث می‌شود فردی که بدون ورود به فرایند جامعه پذیری وارد جامعه می‌شود نتواند جایگاه مناسبی در جامعه بدست بیاورد. وی تأکید می‌کند: در واقع فردی که توانمند نشده است پس از ازدواج زود هنگام با هزاران مشکل مواجه خواهد شد. چرا که چنین فردی نمی‌تواند در مناسبات اجتماعی مناسب حضور یابد و اثر کمتری در حوزه تولید اقتصادی و ارزش افزوده کشور خواهد داشت. از آنجایی که بسیاری از قربانیان کودک همسری در خانواده‌های فقیر زندگی می‌کنند ازدواج‌های این چنینی به استمرار فقر در خانواده‌ها منجر خواهند شد. کودکی که از حمایت‌های خانواده برخوردار نیست در مناسبات اجتماعی هم مؤثر نیست و فقر در زندگی او ادامه می‌یابد. البته گاهی برخی از کودکانی که در سنین پایین زندگی مشترک را آغاز می‌کنند از حمایت‌های لازم برخوردار هستند و زندگی موفقی را تجربه می‌کنند اما واقعیت این است که تعداد آنها بسیار محدود است و همه افرادی که در کودکی زندگی مشترک را آغاز می‌کنند از حمایت‌های لازم برخوردار نیستند.یزدانی با تأکید بر اهمیت رضایت دو طرف هنگام ازدواج می‌گوید: موضوع مهم دیگری که در این رابطه وجود دارد این است که در هنگام ازدواج هر دو نفر باید برای ازدواج رضایت کامل داشته باشند این درحالی است که در این دسته از ازدواج‌ها امکان تأمین رضایت کامل کودک وجود ندارد. از سوی دیگر در حالی که در جامعه ما یک فرد زیر ۱۸ سال امکان انجام هیچ معامله‌ای را ندارد چگونه است که می‌تواند با ازدواج همه زندگی و آینده‌اش را معامله کند.
تهدید‌ات پس از طلاق برای کودک همسری
در شرایطی که بسیاری از مخالفان تصویب لایحه کودک همسری و افزایش سن ازدواج معتقدند ازدواج در سن کودکی به طلاق کمتری منجر می‌شود این فعال حقوق کودک به نکته مهم تری اشاره می‌کند و آن افزایش آسیب و خطراتی است که این کودکان را پس از طلاق تهدید می‌کند. یزدانی درباره آسیب‌های ناشی از طلاق کودکان می‌گوید: این کودکان اگر طلاق بگیرند بیش از افراد بزرگسال مطلقه آسیب‌پذیر خواهند بود. در جامعه ما نگاه به افراد مطلقه بخصوص زنان منفی است هر چند که این نگاه را به هیچ وجه قبول ندارم اما این موضوع حقیقتی انکار ناپذیر است. متأسفانه نگاه‌های منفی و سوء‌استفاده از کودکان مطلقه به مراتب بیشتر از افراد بزرگسال است.
کودک همسری مانع فساد نمی‌شود
برخی دیگر اما کاهش فساد اخلاقی در میان افرادی که در سنین پایین ازدواج می‌کنند را دلیل تأیید پدیده کودک همسری عنوان می‌کنند. توجیهی که با مخالفت بسیاری از متخصصان و کارشناسان مواجه است. مدیر عامل انجمن حمایت از حقوق کودکان می‌گوید: برخی گمان می‌کنند اگر فردی در سنین پایین ازدواج کند دچار فساد اخلاقی نمی‌شود. اما من یک سؤال دارم مگر راه جلوگیری از فساد تنها ازدواج است. حقیقت این است که ازدواج می‌تواند آخرین راه برای پیشگیری از فساد اخلاقی باشد.
وی با اشاره به فقر به عنوان مهمترین عامل مهمترین بروز کودک همسری می‌گوید: فقر اقتصادی مهمترین عامل و پس از آن فرهنگ عمومی و قومی عامل دیگر بروز کودک همسری به شمار می‌آید. در این راستا می‌توان گفت بخشی از عوامل ریشه فرهنگی و عمده دلیل، فقر اقتصادی است.
یزدانی در ادامه به نقش قانون در جلوگیری از کودک همسری تأکید می‌کند و می‌افزاید: قطعاً قانون تأثیر‌گذار و بازدارنده است و می‌تواند فرهنگ ساز باشد. اما نکته مهم این است که در کنار قانون باید بخش حمایتی هم وجود داشته باشد. مجموعه حاکمیتی باید به گونه‌ای از خانواده‌هایی که دچار فقر مزمن هستند حمایت کند تا آنها به خاطر فقر اقتصادی به دنبال کاهش نان‌خور‌های خود نباشند. این فعال حوزه کودک اظهار می‌کند: آگاه‌سازی بسیار مهم است. خانواده‌ها باید بدانند کودکی که آمادگی احساسی و توان جسمی ازدواج را ندارد با ازدواج دچار نقصان غیرقابل جبران خواهد شد. سازمان‌های مردم نهاد و رسانه‌ها می‌توانند نقشی جدی در آگاهی‌رسانی و فرهنگ‌سازی جامعه ایفا کنند. همچنین آنها می‌توانند با طرح مطالبه از دولت‌ها برای کنترل و کاهش فقر اقدام کنند.
وی همچنین تصویب لایحه حمایت از کودک همسری را در کاهش این معضل اجتماعی مؤثر عنوان می‌کند و می‌گوید: قطعاً این دست قوانین می‌تواند راهگشا باشد و امکان ازدواج‌های اجباری کودکان را کاهش دهد.
