ایچنا جدیدترین اخبار کودک و نوجوان را در خبرگزاری ایچنا بخوانید.
به گزارش خبرگزاری ایچنا؛ شهردوستدار کودک تنها در حد یک شعار نیست، بلکه نیاز است برای دستیابی به آن تمامی زیرساخت‌های شهر در جهت نیازهای کودکان آماده‌سازی شود؛ اما آیا این مهم در همدان محقق شده؟ و یا می‌توان امید به تحقق آن داشت؟
هوای همدان از اوایل پاییز رو به سردی می‌رود و این سرما تا فروردین ماه ادامه دارد؛ سرمایی که حتی در اواسط فروردین گاه به برف تبدیل می‌شود…
دستِ کودکم را می‌گیرم تا در شهری با حدود 7 ماه سردی قدم بزنم و او را برای بازی به جایی ببرم…
برف و سرما تمامی پارک‌ها را در برگرفته و شاخه‌های درختان که از سنگینی برف در آستانه شکستن هستند در کنار مسیرهای ناایمن پارک‌های همدان باعث می‌شود که حتی قیدِ عکس گرفتن از او در هوای برفی را هم بزنم…
همدان خانه بازی کودک ندارد که البته روح‌الله وجدی‌هویدا، سرپرست سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری همدان اوایل آذرماه با حضور در غرفه سپهرغرب در نمایشگاه هفته بسیج در تالار قرآن از افتتاح نخستین خانه بازی مادر و کودک همدان در آینده نزدیک خبر دادکه البته بعدها از آن با عنوان اتاق مادر و کودک یاد شد…
این خانه یا اتاق هر چه که هست، قرار است در شهرک مدنی همدان تاسیس شود و هنوز نمی‌توان در مورد آن قضاوت کرد اما امیدوارم هر چه که هست، بر مبنای نیازهای کودکان و ایجاد زمینه‌هایی برای رشد خلاقیت در بین آن‌ها مهیّا شود نه آنکه تنها در حد یک مهد کودک با کتاب‌های کودکانه باشد و فقط بچه‌ها را با مدادرنگی تنها بگذارند…
قدمی در شهر همدان می‌زنیم… جوی‌های ناایمن، عدم پاک‌سازی مسیرها از برف و لیزخوردن‌های مداوم کودکان، نبودِ سرویس‌های بهداشتی خاص برای کودکان و نبود فضاهایی در شهر برای تعویض پوشک و لباس کودکان، عدم جذابیت و درکِ دیوارنوشته‌ها برای کودکان، عدم وجود یا کمرنگ بودن خطوط مختص پیاده‌ها در کف خیابان‌های شهر و… نکاتی بود که به شدت احساس می‌شد…
به فصول دیگر سال در همدان هم اگر بنگریم، اوضاع همین است… شاید الان به سبب شدت یخ‌زدگی و برف و سرما نتوان کودک خود را سوار بر سرسره و تاب‌های پارک‌های همدان کرد و عدم وجود فضای عمومی سرپوشیده مختص بازی آن‌ها کمی عذاب‌آور باشد اما باید گفت که در فصل بهار و تابستان هم اوضاع چندان خوشایند نیست!
پارک کودک همدان که تنها نام کودکان را یدک می‌کشد؛ بسیار ناایمن است! جزء پارک‌های استاندارد همدان محسوب نمی‌شود و بیشتر مختص خانواده‌هایی است که در محلات نزدیک به میدان فردوسی ساکن هستند و برایشان نشستن در نزدیکی میدان و بوق‌های مکرر ماشین‌ها و آلودگی آن‌ها مهم نیست!
درختان یک ضلع پارک هم که به سبب مناسب نبودن روشنایی و البته مناسب بودن مخفی شدن‌ها، محلی برای جولان جوانان و البته فروشندگان موادمخدر شده! و مسیر برای ورود موتورسواران باز است!
چاله‌های بسیار در چمن‌های پارک کودک باعث می‌شود، که والدین مانع دویدن کودکانشان در چمن‌ها شوند برای توصیف اوضاع نامناسب این پارک برای کودکان همین‌ها بس است و از تعریف چنین پارک کودکی که المان‌های آن از قورباغه کتابخوان گرفته تا پیرزن و پیرمردی که به افق خیره شده‌اند هم دیگر نمی‌گویم!
«پارک کودک» همدان به راستی قابلیت تبدیل به «پارک پیرزن‌ها و پیرمردها»! «پارکِ جوانانِ گمنام»! «پارک موتورسواران فروشنده مواد»! را دارد…!
بهترین پارک برای کودکان به زعم بسیاری از همدانی‌ها، پارک مردم است…
پارکی که ورود کالسکه به آن دلِ شیر می‌خواهد و بازوان پرتوان! چرا که مسیرها آن قدر در آن ناهموار هستند که باید مداوم کالسکه را همراه با فرزند داخل آن بلند کرد!
سری به وسایل بازی موجود در پارک بزنیم… استفاده بسیار از این وسایل را می‌توان از خرابی برخی از آن‌ها، شکسته شدن‌ها و صدای جیر جیر بسیار تاب‌های آن فهمید… روشنایی پارک در حدی نامناسب است که اگر کودکتان کمی از شما فاصله بگیرد، دیگر او را نخواهید دید!
دور تا دور فضای بازی با جدول‌های کوتاه پر شده است که بسیار خطرناک است به ویژه برای کودکان نوپا… عدم وجود نیمکت‌های مناسب در پارک سبب شده که این جدول ها، محل نشستن خانواده‌ها شوند… به جز صدای جیغ زدن‌های بچه‌ها و بازی آن‌ها هیچ آهنگ کودکانه شاد دیگری نمی‌شنوید مگر آن سوتر که چند ماشین شارژی از سوی فردی که نه ارتباط کلامی مناسبی دارد و نه می‌داند که خواسته‌های کودکان چیست! خریداری شده و برای جلب مشتری صدای آهنگش را بلندتر کرده است…
هیچ غرفه کتابخوانی یا فروش وسایل فکری و آموزشی مختص کودکان در این بین دیده نمی‌شود… تا چشم کار می‌کند بادکنک فروش، چیپس و پفک و پشمک فروش هست!
این روزها که گذر کودک در همدان در حال راه‌اندازی است و تعدادی از آن‌ها هم افتتاح شده‌اند… می‌توان سری به آن‌ها زد البته باید دانست دسترسی مسیرهای منتهی به این گذرها برای هر کسی مقدور نیست چرا که یک همدانی یا ساکن همدان در شهرک پردیس می‌داند که بردن کودکش تا شهرک مدرس یا شهرک مدنی چقدر دردسر دارد! و آیا این دوری مسیرها با امکانات و برنامه‌های متنوع و کودکانه در گذرهای کودک جبران می‌شود یا خیر؟ آن را هم نمی‌دانم!
همدان شهری سردسیر است و گذر کودک به صورت روباز در آن نهایتاً برای 5 ماه (در صورت عدم بارندگی در اردیبهشت ماه و عدم وزش باد در خردادماه و تیرماه) مناسب است بدین ترتیب این طرح، در همدان بایستی به صورت سرپوشیده انجام گیرد (البته اگر معنای گذرِ کودک با سرپوشیده بودن همخوانی داشته باشد).
اتوبوس‌های همدان نه تنها برای سوار شدن کودکان و کالسکه‌ها مناسب نیستند بلکه سالمندان و توانیابان و البته افرادی که ساک دستی‌های چرخداری همراه با سبزی و میوه هم دارند، مناسب نیست!
در اتوبوس‌های همدان خبری از کتاب نیست و حتی برای دلخوش کردن هایمان باکس‌های خالی کتاب در اتوبوس‌ها هم موجود نیست!
سطل‌های زباله برای تفکیک زباله‌های تر از خشک را تنها در مسیر پیاده‌راه‌های همدان می‌توان دید، آن‌ها هم رنگ سیاه دارند و روی آن‌ها کلمات نوشته شده است و برای کودکی که هنوز سواد ندارد، قابل فهم نیست!
رنگ آن‌ها و بالا بودن دریچه سطل هم با قد کودکان همخوانی ندارد…
فضاهای سبز در همدان بسیار ناعادلانه توزیع شده است و خبری از پارک‌های محله‌ای استاندارد در بسیاری از محدوده‌های همدان نیست که نیست…
به خوبی به یاد دارم که در یکی از مصاحبه هایم، کودکی ساکن در مجتمع‌های مسکونی بوعلی که با پای زخمی در خاک‌ها مشغول بازی بود، به من گفت: پارک چیست!
ایجاد اداره دوستدار کودک در همدان کلید خورد
در این راستا سعی شد برنامه‌ریزی‌های همدانِ مدعی در ایجاد زیرساخت‌های شهر دوستدار کودک را بررسی کنیم بدین سان گفت و گویی با رضوان سلماسی، رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر همدان ترتیب داده شد تا وضعیت برنامه‌های همدان در مسیر شهر دوستدار کودک را بشنویم که در ادامه آن را می‌خوانید:
رضوان سلماسی در گفت‌و‌گو با سرویس اجتماعی سپهرغرب با اشاره به دستورالعمل اجرایی ابلاغی از سازمان دهیاری‌ها و شهرداری‌های وزارت کشور با عنوان «شهرهای دوستدار کودک» بیان کرد: بر اساس اجرای بندهای 6 و 21 ماده 55 قانون شهرداری مبنی بر تأسیس و احداث ساختمان‌های مورد نیاز برای فضاهای بازی و باغ کودکان و کمک مالی به راه‌اندازی و مدیریت آن‌ها و مصوبه شورای عالی استان‌ها در مورد طرح «شهر دوستدار کودک»، تکلیف شهرداری‌ها برای مناسب‌سازی فضاهای عمومی، توسعه خانه‌های اسباب‌بازی، شناسایی امکانات حمایتی مردمی از کودکان و مشارکت در برگزاری جشن‌های مرتبط با کودک در شهر ابلاغ شده است.
وی با اشاره به اینکه اجرای صحیح طرح شهر دوستدار کودک در همدان مورد تاکید کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر همدان است، مأموریت این طرح را تلاش برای ارتقای کیفیت زندگی کودکان در شهرها، مبتنی بر ارزش‌های بومی و با تأکید بر ابعاد رشدی کودکان شامل رشد شناختی، جسمانی، اجتماعی، هیجانی، معنوی و پرورش خلاقیت‌های آن‌ها برشمرد و گفت: کودکان آینده‌سازان این مملکت هستند و باید آن‌ها را برای آینده ای بهتر پرورش داد.
سلماسی در ادامه گفت‌و گو عمران، معماری و شهرسازی، فرهنگ اجتماعی، سلامت و محیط زیست، حقوق شهروندی و همچنین روابط عمومی و بین‌الملل را قلمروی موضوعی دستورالعمل اجرایی ابلاغی «شهر دوستدار کودک» مطرح کرد و گفت: در نظر گرفتن فضاهای بازی کودکان نیز امری ضروری بوده است، زیرا فضای شهری روباز، عمومی و دارای تعاملات اجتماعی پویا است که به طور ویژه و با هدف ارتقای کیفیت زندگی کودکان و بسترسازی فعالیت‌های خلاقانه و سرگرم‌کننده برای رشد مطلوب آن‌ها برنامه‌ریزی خواهد شد.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر همدان به برنامه‌های اجرایی در جهت رسیدن همدان به زیرساخت‌های شهر دوستدار کودک اشاره کرد و گفت: هم اکنون سه برنامه با عنوان گذر کودک در کوی مدرس، شهرک مدنی و جولان اجرا شده است و برنامه گذر کودک عاشورایی نیز در محله خضر همدان برگزار شد.
وی در پاسخ به این سوال که نحوه انتخاب این محلات به چه صورتی است و آیا وضعیت جمعیتی کودکان در این محلات مورد توجه بوده است یا خیر؟ گفت: در این مرحله انتخاب محلات بر مبنای فعال بودن شورای اجتماعی در آن محدوده بوده است به نوعی‌که شوراهای اجتماعی محلات را پایلوت قرار داده‌ایم تا بتوانند در حوزه کودک و ارتباط موثر والدین و کودکان ورود پیدا کنند.
سلماسی در ادامه از تغییر وضعیت پارک‌ها و مبلمان شهری همدان و آبخوری‌های شهر مناسب با کودکان خبر داد و گفت: هم اکنون معاونت شهرسازی و معماری شهرداری همدان برای اجرایی کردن ضوابط شهردوستدار کودک در همدان مشاوری گرفته است.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر همدان در پاسخ به گلایه خبرنگار سرویس اجتماعی سپهرغرب مبنی بر مناسب نبودن فضای سبز شهر همدان برای کودک و به طور خاص پارک کودک همدان نیز گفت: مناسب‌سازی تمامی پارک‌های همدان را در دستور کار قرار داده‌ایم و حال که زمان بودجه سال 99 شهرداری است سعی داریم تا به این موضوع توجه داشته باشیم.
وی در این زمینه ادامه داد: فضای بازی کودکان و پارک کودک همدان بایستی به سمت فضایی طراحی شود که مناسب کودکان باشد از سویی برآنیم تا طرح شورای کودک محله را نیز در همدان آغاز کنیم و در آن از نظرات دانش اموزان محلات مختلف بهره بگیریم.
رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای اسلامی شهر همدان در بخش پایانی صحبت‌های خود تاکید کرد: کارهای اولیه به منظور ایجاد اداره دوستدار کودک نیز از سوی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری همدان کلید خورده است.
باید به شهر همدان روحیه داد
در این راستا گفت‌و‌گوها به سمت بهره‌مندی از نظریات حسن سجادزاده، دانشیار شهرسازی و مدیر گروه طراحی شهری دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینا سوق پیدا کرد.
حسن سجادزاده برای اجرای طرح‌های مربوط به شهر دوستدار کودک خواستار بهره‌گیری از اسناد راهبردی در این زمینه شد و گفت: گر قرار است همدان شهر دوستدار کودک باشد تنها با ایجاد و افتتاح یک گذر کودک این مهم برآورده نخواهد شد.
وی با اشاره به اینکه برای تبدیل همدان به شهر دوستدار کودک می‌بایست به بحث‌های روان‌شناسی محیط توجه شود، اظهار کرد: مباحثی چون رنگ، جذابیت فضا، ساختمان‌ها و همه مسائلی که می‌تواند منجر به خلاقیت کودکان شود بایستی در دستور کار و ضوابط شهرسازی در همدان قرار گرفته و رعایت شوند.
مدیر گروه طراحی شهری دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی‌سینا با تاکید بر اینکه باید به شهر همدان روحیه داد، تصریح کرد: کودک نه تنها باید در شهر، احساس آرامش و امنیت داشته باشد بلکه والدین وی نیز باید همین احساس را داشته باشند، شهر باید زمینه ارتقای خلاقیت کودکان را مهیّا سازد و این موضوع تنها با ایجاد گذر کودک محقق نمی‌شود!
سجادزاده خواستار اجرای طرح گذر در محلات و بافت‌های قدیمی و میانی همدان شد و گفت: باید در اجرای این طرح، استمرار داشته باشیم و به اینکه کدام محله، برای اجرای آن مدنظر است، دقت کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی سینا در بخش پایانی صحبت‌های خود با تاکید بر اینکه شهر دوستدار کودک تنها یک شهر خوب برای بچه‌ها نیست، بلکه شهری است که توسط کودکان ساخته می‌شود، تصریح کرد: دسترسی مناسب به فضاهای شهری، تنوع فعالیت‌ها و کارکردها در فضاهای عمومی و مهیا سازی امنیت فضاهای شهری برای کودکان از یک سو و توجه به فضای سبز و رستوران‌ها از سوی دیگر بایستی مورد توجه باشند؛ فضای سبز باید با عناصر گیاهی سبز محصور باشد، این عناصر شامل درختان و گل‌ها و نورپردازی است. نیاز به فضاهایی برای خوردن غذا برای بچه‌ها در میان فضاهای سبز و در کنار استخر و زمین بازی که در مرکز پارک هستند از نکات مهم دیگر برای رسیدن به شهر دوستدار کودک است.
شهر دوستدار کودک؛ از حرف تا واقعیت
رشد و توسعه شهری که در ابعاد کالبدی و عمرانی صورت می‌گیرد باعث شده سازه‌های شهری ساخته شده از فولاد و بتن در شهرها افزایش یابد اما شهرهای ما از نظر کیفی برای شهروندان توسعه پیدا نکرده است بدین ترتیب باید قبول کرد که با توسعه روزافزون شهرهای کوچک و بزرگ و فقدان فضاهای شهری مطلوب، سازگار کردن این فضاها با نیاز کاربران بایستی مورد توجه بوده و در دستور کار قرار گیرد.
کودکان یکی از این کاربران هستند که به سبب اینکه آینده ساز هستند و عامل پیوند نسل‌های گذشته و آینده ضروری است تا به نیازهای آن‌ها در شهر توجه ویژه‌ای شود اما باید دید حال که همدان در زمینه ورود به لیست شهرهای دوستدار کودک کشورمان قدم برداشته است؛ آیا می‌تواند زمینه حضور کودکان در شهر را مهیّا سازد و آیا این شهر می‌تواند علاوه بر رشد خلاقیت‌ها و دادن احساس آرامش و امنیت به کودک، روابط اجتماعی او را ارتقا ببخشد و حس مسئولیت‌پذیری در قبال دیگران و آینده را رقم بزند یا خیر؟
در این مسیر، زیرساخت‌های نامناسب شهری برای کودکان که در متن به صورت مبسوط بدان پرداخته شد، همچنان نرسیدن همدان به وضعیت مطلوب برای ورود به لیست شهرهای دوستدار کودک را فریاد می‌زند که امید است برنامه‌ریزی‌های مسئولان شهر همدان در راستای تحقق شعار «همدان، شهر دوستدار کودک»، در حد همین حرف و شعار باقی نماند و جامه عمل بدان پوشانیده شود! به امید آن روز./
منبع: سبهر غرب
